Carnavalklemtoon

In het bericht hieronder schrijf ik dat de meisjes in de trein carnavál zeiden, in plaats van cárnaval.
Ik zeg zelf cárnaval.
De meisjes spraken met een zachte g en legden de klemtoon op de laatste lettergreep.

Toch reageren hieronder Brabanders dat zij juist cárnaval zeggen. De meisjes in de trein waren op weg naar Brabant – Den Bosch om precies te zijn.

Googlen levert diverse berichten op.
Wie zeggen er dan carnavál? Zijn het Limburgers?

Reacties

38 reacties op “Carnavalklemtoon”

  1. OctavieW avatar
    OctavieW

    Nee. Die zeggen namelijk vasteloavend.

  2. MariBelle avatar
    MariBelle

    Op het Journaal zei die ene vrouw net carnavál. weet even niet hoe die presentatrice heet.

  3. Sanne avatar

    Nee, Limburgers (ben er zelf oorspronkelijk een) zeggen cárnaval. Carnavál wordt voornamelijk op de radio en de televisie gezegd, dus misschien juist de niet-carnavalvierders die carnavál zeggen? In Limburg wordt volgens mij door bijna iedereen cárnaval gezegd.

  4. Mirjam avatar
    Mirjam

    Hmmm, het Kimburgse gedeelte van mijn familie zegt dan juist weer carnavál. Terwijl ik, opgegroeid in Arnhem, cárnaval zeg. Waar zeggen ze eigenlijk carnával?

  5. Eric avatar
    Eric

    Brazilianen zeggen carnavál. Zij kunnen het weten 😉

  6. marnix avatar

    Op radio en tv zeggen ze ook oewwwwwwebsait (met een angesakische w) terwijl ik zelf in real life toch iedereen gewoon websijt hoor zeggen….

    Conclusie: De meisjes komen uit hilversum.

  7. Merel avatar
    Merel

    Het is dus allemaal de schuld van de media? 🙂

  8. CasaSpider avatar

    Zie ook de reactie van Eric. In het Spaans en Portugees ligt de klemtoon bij woorden die eindigen op een ‘l’ automatisch op de laatste lettergreep. Het past ook beter bij het Samba-gevoel. Van de andere kant past de klemtoon op de eerste lettergreep weer beter bij het druilerige miezerweer hier… 🙂

  9. henriette avatar

    Volgens mij gebruikt Bergen op Zoom de klemtoon op de laatste lettergreep, constateer ik bij een collega.
    Ik vond die meiden sowieso import overkomen. Je hebt namelijk geen studieboeken mee, maar studieboeken bij.

  10. Anneke avatar
    Anneke

    Interessante kwestie! Ik blijf bij die eerste lettergreep, maar misschien geldt dat alleen voor het zuidoosten van Brabant en voor Limburg.

  11. hanne avatar
    hanne

    Het waren Belgen, natuurlijk.

  12. Doreth avatar

    Ik heb er diep over nagedacht (en er zelfs een klein onderzoekje aan gewijd) en in mijn beleving kan het allebei. Het feest heet cárnaval en het werkwoord is carnavállen.
    ‘Ga jij dit weekend nog iets doen?’
    ‘Ja, ik carnavál met cárnaval’
    Dit is hypothetisch want ik duik onder met carnaval (je kunt het namelijk ook zonder klemtoon uitspreken)

  13. CC avatar
    CC

    ik geloof dat ik als Limburger dat streepje nergens op ‘zeg’! Maar als ik moet kiezen dan is het eerder op de 1e lettergreep als op de laatste.

    Overigens wordt er hier in Limburg vooral gesproken over vasteloavend en niet zo over carnaval!

  14. Emma avatar

    Ik ben een Brabantse en ik zeg carnavál. Voor wat het waard is.

  15. dick avatar

    En om aan alle onzekerheid een einde te maken:
    Wanneer de auto in het ravijn is gestort spreekt men van carnával.
    (maar de klemtoon op een andere lettergreep mag in dit geval ook, zie ik nu)

  16. Sarai avatar

    De mooiste taal van de wereld zegt carnavál… te vinden in België 🙂

  17. Joost avatar
    Joost

    Ik, als ‘âhwe hageneis’ weet niks van carnaval (al ben ik vorig jaar voor het eerst in Tilburg geweest en dat was onverwacht superleuk). Maar mijn allerliefste teerbeminde komt uit Sint-Oedenrode, Rooi voor mensen die er vandaan komen, en in carnavalstijd Papgat, maar zij, mijn allerliefste teerbeminde dus, zegt volgens mij cárnavál. In het werkwoord carnavállen.

  18. Rian avatar

    ’t klopt wat Eric en Casaspider zeggen. In Brl ligt de klemtoom op -al.

  19. femke avatar
    femke

    Goh, zo’n weblog geeft je wat te doen op een rustige maandagmiddag.

    Volgens de Van Dale is het cárnaval.
    Op wikipedia vond ik bij Krabbegat (Bergen op Zoom) onder trivia de volgende zin:
    “In tegenstelling tot boven de Moerdijk wordt het woord “carnaval” in ’t Krabbegat uitgesproken met de klemtoon op de laatste lettergreep.” (http://nl.wikipedia.org/wiki/Krabbegat)

    En ik heb geleerd dat er in Nederland twee vormen van carnaval worden gevierd: het Bourgondisch carnaval in West-Brabant en Oostelijk Zeeuws-Vlaanderen en het Rijnlands carnaval in Limburg en Oost-Brabant. Misschien heeft het hier iets mee te maken?

    Overigens ben ik zelf helemaal geen carnavalvierder (ik ben van boven de rivieren…)

  20. jan avatar

    Ai, ai, ai. Wat een pijnlijke blunder. De meisjes waren op weg naar Oeteldonk. Den Bosch bestaat op dit moment helemaal niet.

  21. Bas C. avatar
    Bas C.

    Ik ben ook een ex-Limbo (toch de eerste 18 jaar van mijn leven gewoond) en zeg cárnaval. Of vasteloavendj, want dat is de echte Limburgse benaming. In het Nederlands ‘vastenavond’.

    Hoewel ik zie dat ik niet de eerste ben die dat hier beweert, wil ik het toch even kwijt ter ondersteuning aan de andere posters 🙂

  22. Joost avatar
    Joost

    Overigens zegt mijn allerliefste teerbeminde ook mágnetron, terwijl dat ding bij mij magnetrón heet.

  23. iamzero avatar

    Volgens mij is het gewoon een ontzettend stom feest.

  24. Irene avatar

    Als kind uit een gemengd huwelijk (N-Limburg versus Haarlem of all places) zou ik dan nog de kwestie de/het aan de orde willen stellen. Ik hoor mijn L’bgse familie zeggen: heb jij wel vrij, met _de _carnaval (tegen mij, als semi-allochtoon, tegen streekgenoten zal het dan wel ‘met vasteloavend’ zijn). Ieder ander zegt _het _carnaval, zo te horen.
    Hoe zit dit, Limburgers?

  25. karin avatar
    karin

    cárnaval natuurlijk!

  26. Karin avatar
    Karin

    Breda hier. Carnavál.

  27. iPim avatar

    Wij zeggen KERNAFVAL.

  28. An avatar

    Bélgisch Limburg zegt carnavàl…

  29. Imke avatar
    Imke

    Als Limburgse is het voor mij toch echt ‘vastelaovend’, carnaval is voor de Brabanders, waar de klemtoon dan ook ligt! (overigens al 11 jaar uit Limburg weg, maar met ‘vastelaovend’ komen die Limburgse roots toch weer boven :-))

  30. Marieke avatar

    Hier nog een papbuikske (uit Papgaat/Rooi/Sint-Oedenrode), nou ja, oud-papbuikske want ondertussen Rotterdamse, en ik ben een dagje wezen carnavállen in Oeteldonk! Veel te druk, wel gezellig. Misschien ligt het aan de hoeveelheid bier die er al in is gegaan hoe het wordt uitgesproken?

  31. Merel avatar
    Merel

    Kijk, ik heb een uitgebreide reactie gekregen op de vraag van Onze Taal (Taaladviesdienst). Jullie zijn toch allemaal wel lid?

    Geachte mevrouw Roze,

    Hartelijk dank voor uw e-mail van 23 februari.

    Het verschil tussen ‘cárnaval’ en ‘carnavál’ heeft in zoverre met de regio te maken dat de uitspraak ‘carnavál’, met de klemtoon op de laatste lettergreep, meer voorkomt in België en het zuiden van Nederland dan in het noorden. De uitspraak ‘cárnaval’ komt in het héle taalgebied voor – dus ook in het zuiden.

    Een vroegere vorm van het woord ‘carnaval’ luidde ‘carnelevale’, dat ontstaan is uit ‘carne levare’, waarin zowel ‘car’ als ‘va’ een klemtoon hebben. Dat dus ook zowel ‘cárneval’ als ‘carnevál’ bestaan, is vanuit de herkomst van het woord niet zo heel vreemd. In ‘carnelevale’ zal de klemtoon waarschijnlijk meer op ‘val’ hebben gelegen dan op ‘car’, wat de uitspraak ‘carnavál’ verklaart.

    Maar de klemtoonpatronen van de taal waarin een woord gebruikt wordt, spelen ook een grote rol. Over de klemtoonpatronen in zuidelijke dialecten weten wij weinig, maar van ‘cárnaval’ is wel te zeggen dat die uitspraak beter past in het (Standaard-)Nederlandse klemtoonsysteem dan ‘carnavál’. De klemtoon ligt in het Nederlands namelijk zelden op de laatste lettergreep als die lettergreep op slechts één klinker en één medeklinker eindigt. Ook lijkt ‘cárnaval’ qua klemtoon op veel andere woorden die op het Latijn teruggaan: daarin wordt de klemtoon in principe op de derde lettergreep van achteren gelegd: ‘catálogus’, ‘campánula’, ‘normáliter’, ‘nótulen’, ‘página’. (Aan deze woorden zie je trouwens direct hoe ingewikkeld klemtoon-‘regels’ zijn: veel mensen passen de klemtoon van leenwoorden uiteindelijk aan aan de klemtoonpatronen in Nederlandse woorden en zeggen dan ook ‘notúlen’, ‘catalógus’, etc.)

    Meer achtergrondinformatie over klemtoonpatronen in het Nederlands: http://neon.niederlandistik.fu-berlin.de/phonology/stress/.

    Ik hoop dat dit nog wat licht op de zaak werpt.

  32. Pascale avatar
    Pascale

    na een ‘keigezellige’ càrnaval in Valkenswaard alias Striepersgat heb ik toch zeker 5 minuten carnaval uit moeten spreken, waarbij het eindresultaat is dat ikzelf een lichte voorkeur heb voor de eerste lettergreep. Maar volgens mij zeggen ze het hier allebei.
    Echter wel met een ‘zachte r’, ipv met de keel-r uit het noorden.

  33. Doreth avatar

    En om het geheel zo mogelijk nóg gecompliceerder te maken.
    Gisterenavond zat er iemand aan onze keukentafel die het consequent over carnával had.
    We hadden deze variant nog niet eerder gehoord. Hij vond echter dat zijn uitsprak de enige juiste was…

  34. floor s avatar
    floor s

    Mijn Heerlense (heëlese) schoonfamilie heeft het doorgaans over carnavál. Ik ben wat laat maar ik denk ik zeg het toch nog maar even

  35. Ellen avatar
    Ellen

    Ja toch echt carnavál in West-Brabant… In mijn beleving is iedereen die het over cárnaval heeft een nepperd, iig in Brabant dan. Over dit festijn danwel de uitspraak in Limburg kan ik niet oordelen.

  36. Eveline avatar

    Ex-Oosterhouter hier, dus: Carnavál. Carrrrrnaval, het liefst nog met zo’n bekakte bovenrivierse R, dat is het toch niet hoor..

  37. Jolanda avatar
    Jolanda

    Nog ff dit; waarom krijg je op tv altijd het brabantse carnaval te zien ipv het ECHTE limburgse???????

  38. Zinzy avatar

    @Jolanda: Nederland denkt sowieso nooit aan Limburg, dus ook niet met carnaval?

    @Merel: Limburgers hebben de gewoonte om typisch Limburgse uitspraken in de trein in het Nederlands te zeggen. Op die manier ontstaan er dus woorden die helemaal anders worden uitgesproken of eigenlijk niet bestaan. ‘sjaottelsplak’ wordt dus weer ’theudoek’, ‘nondeju’ ‘godverdommaeh’ en ”Moog ich ’n tuutje doabiej?’ gewoon ‘Magggg ik alsjaeblief ’n zakje?’.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

gepubliceerd op

blogarchief

2023mei (2)
juni (1)
oktober (1)
2022mei (1)
december (1)
2021maart (1)
2020november (1)
2019januari (1)
augustus (1)
2018januari (1)
2017maart (1)
2016maart (1)
juli (1)
2015januari (4)
februari (2)
maart (1)
april (2)
mei (1)
oktober (1)
december (1)
2014februari (2)
maart (2)
april (2)
mei (2)
juni (3)
juli (5)
september (2)
oktober (1)
november (3)
2013januari (4)
februari (3)
maart (2)
april (1)
mei (2)
juni (2)
juli (4)
augustus (2)
september (3)
oktober (1)
november (1)
december (2)
2012januari (5)
februari (1)
maart (3)
april (3)
mei (3)
juni (6)
juli (4)
augustus (3)
september (3)
oktober (4)
november (4)
december (2)
2011januari (5)
februari (1)
maart (3)
april (4)
mei (5)
juni (8)
juli (5)
augustus (3)
september (2)
oktober (2)
november (2)
december (3)
2010januari (12)
februari (7)
maart (5)
april (5)
mei (14)
juni (7)
juli (5)
augustus (2)
september (4)
oktober (5)
november (2)
december (3)
2009januari (12)
februari (10)
maart (11)
april (9)
mei (6)
juni (6)
juli (6)
augustus (3)
september (6)
oktober (5)
november (6)
december (7)
2008januari (19)
februari (22)
maart (26)
april (15)
mei (17)
juni (23)
juli (14)
augustus (11)
september (7)
oktober (17)
november (14)
december (10)
2007januari (14)
februari (14)
maart (19)
april (20)
mei (16)
juni (17)
juli (17)
augustus (19)
september (15)
oktober (23)
november (15)
december (21)
2006januari (15)
februari (14)
maart (20)
april (18)
mei (22)
juni (29)
juli (24)
augustus (22)
september (20)
oktober (22)
november (24)
december (20)
2005januari (16)
februari (13)
maart (19)
april (21)
mei (16)
juni (24)
juli (25)
augustus (15)
september (19)
oktober (18)
november (20)
december (19)
2004januari (37)
februari (34)
maart (33)
april (30)
mei (39)
juni (32)
juli (20)
augustus (36)
september (31)
oktober (17)
november (21)
december (20)
2003januari (56)
februari (54)
maart (48)
april (41)
mei (46)
juni (48)
juli (40)
augustus (43)
september (37)
oktober (37)
november (14)
december (27)
2002januari (48)
februari (47)
maart (52)
april (39)
mei (50)
juni (38)
juli (31)
augustus (34)
september (39)
oktober (40)
november (54)
december (51)