Heeft iemand een idee wat de oorsprong is van de naam van De Pijp, de buurt in Amsterdam (waar ik woon)?
Ik weet het niet en kan het ook niet vinden op het internot.
Reacties
21 reacties op “De Pijp”
-
Officieel stond de wijk bekend als ‘buurt YY’, maar in de volksmond sprak men van ‘De Pijp’. De herkomst van deze naam duidt waarschijnlijk op de Zaagmolensloot, een lang smal water, ook wel eens ‘pijp’ genoemd, dat pas in 1890 voledig werd gedempt. (aldus het xyz van Amsterdam, 2002)
-
Mmmm geen eenduidig antwoord op te vinden geloof ik 😉
http://80.56.182.123/index.php?ref=historie.php -
Ha! Dank. Al is het dus niet helemaal eenduidig. Maar al meer dan ik wist. Waarom heette het dan YY? Wat een rare naam. Was er ook XY? 🙂
-
lange rechte straten, als de opbergvakjes in een pijpenopbergdoos/la.
-
Alle wijken in 19de-eeuws Amsterdam hadden een code bestaand uit letters. Als de Pijp wordt ontworpen krijgt het de code YY. Hier in de verzameling kaarten van de UvA zie je het mooi weergegeven op de zgn Cholerakaart (per wijk wordt aangegeven hoeveel mensen er aan de cholera-epidemie van 1866 stierven), met de onmogelijke url: http://dpc.uba.uva.nl/cgi/i/image/image-idx?sid=c334af1a86d6fa5bf8e36b03c5fd44ea;q1=amsterdam;rgn1=carto_all;size=20;c=carto;lasttype=boolean;view=entry;lastview=thumbnail;subview=detail;cc=carto;entryid=x-30171343x;viewid=105-19-03.TIF;start=241;resnum=251
-
@Maartje: leuk! Wist ik allemaal niet. Mooie kaart (maar zonder de grachten, grappig).
-
Vanaf 1851 werden de huizen in Amsterdam niet per straat maar per buurt genummerd. Iedere buurt werd aangeduid met ??n of twee letters en voor De Pijp was die aanduiding inderdaad YY. De Y-vorm kwam overeen met vorm van de regenpijpen in de met goedkopere huurwoningen volgebouwde volkswijk. De regenpijpen liepen namelijk niet recht naar beneden, maar (als materiaalbesparing) eerst schuin opzij om daar met de pijp van de buren samen te komen tot ??n afvoerkanaal tot aan de grond. De voor deze buurt karakteristieke Y-vorm en de buurtaanduiding YY hebben dus samen geleid tot de naam ‘De Pijp’.
Vanaf 1875 kwam er weer een einde aan de buurtnummering en is men weer gewoon straten gaan benoemen en nummeren, maar dat terzijde. -
wat de oorsprong IN
niet vinden op het INTERNOT -
Op de Ruysdaelkade hebben ze een andere verklaring voor de herkomst van de naam… 😉
-
@Cor, in was een foutje, het internot was expres. Het is ‘het internot’ of ‘internet’. ‘Het internet’ vind ik dan weer gek.
En ja, ik snap dat je dat gek vindt. -
http://80.56.182.123/index.php?ref=historie.php
De nieuwe wijk, die achter het Paleis van Volksvlijt verrijst, heet officieel Buurt YY, maar krijgt al gauw de naam De Pijp. Volgens verschillende schrijvers is deze naam bedacht door studenten. Over de betekenis van de naam verschillen de meningen. In 1892 wordt De Pijp met een pijpenla vergeleken waarin lange, brede pijpen liggen, welke s’morgens vroeg levende ‘wolken’ mensen op weg naar huis ‘uitblazen’. Daarnaast word er ook wel gewezen op de bijbetekenis van het woord de pijp als een lang, smal water. Aangezien de Zaagmolensloot, de Albert Cuypstraat, tot1891 zo’n lang smal water is, zou de naam Pijp daarop terug te leiden zijn. Er zijn nog meer verklaringen. Zo hebben zowel bierbouwerij, De Hooiberg van de firma Heineken, als de kaarsenfabriek aan de overzijde van de Boerenwetering hoge schoorsteenpijpen, terwijl ook de pijpen die de rijders van de zogenoemde boldootwagen (waarmee de poepdozen geleegd werden) tegen de stank roken, aan de naam ten grondslag zou kunnen liggen. Tenslotte word de naam ook wel verklaard uit het feit dat De Pijp als een van de eerste wijken buiten het centrum door de Pijpgascompanie aangesloten werd op gas. Hoe onduidelijk de oorsprong van de naam ook is, al snel spreekt iedereen over De Pijp.
-
lange rechte straten als handelsmerk. boek van piet bakker (schrijver ciske trilogie) ‘jeugd in de pijp’ . alleen het deel ten noorden van de ceintuurbaan / sarphatispark gold als ‘de pijp’ . komt de buurt ook niet voor in ‘een liefde’ van deyssel?
-
Ik meen ooit gehoord te hebben dat de verklaring De Pijp afgeleid was van het soort huizen. De arbeiderswoninkjes waren de pijpenlades, niet de straten. De vaak arme bewoners leefden in woningen als pijpenlades, allemaal laag en rechthoekig. Alsof je ze er zo uit kan schuiven.
-
Ik woon ook in de pijp en met veel plezier heb ik een boekje van Ton Heijdra gelezen over de pijp (Pijp monument van een wijk). Daar staat ook wel een antwoord in op je vraag over waar de naam de pijp vandaan komt. Er zijn verschillende verklaringen die hierboven allemaal wel staan genoemd. Volgens mij is er gewoon geen eenduidig antwoord op te geven. Op de site van uitgeverij De Milliano zijn ook boekjes over andere wijken in Amsterdam te vinden, ook erg leuk allemaal.
-
Vanouds staat pijp inderdaad voor een smal, niet natuurlijk water. Hier in Groningen had je voor de slechting van de stadswallen (1874) bijvoorbeeld de Visserspijp (naast het Kleinpoortje) en de Marwixpijp (aan de zuidwestkant van de stad).
Overigens waren adresaanduidingen met (dubbele) letters en nummers gangbaar in alle Nederlandse steden, in de negentiende eeuw.
-
Nog even een aanvulling: dat smalle, niet natuurlijke water was in beide Groningse gevallen overdekt door een rond gewelf (boog).
-
Er zijn idd vele verklaringen voor de naam van De Pijp.Ik heb altijd begrepen dat die van de sloten het dichtst bij de waarheid ligt. Kijk maar eens naar een plattegrond van de Pijp, dan kun je de verkaveling van land en de sloten nog goed terug zien in het stratenpatroon. De Frrans Halsbuurt bijvoorbeeld, wijkt erg af als je ’t vergelijkt met de rest van de wijk.
Mijn gehele familie komt uit Oud Zuid/De Pijp, en ik woon er zelf ook al heel lang met veel plezier, al is het niet echt goedkoop meer om hier te wonen. De gemiddelde 3-kamerwoning bij mij in de straat doet ruim 4 ton en worden alleen nog maar per inschrijving verkocht omdat schijnbaar iedereen hier wil wonen. -
Goedemorgen,
Alweer iets bijgeleerd vandaag.
Vriendelijke groet van de Spaanders voor de Vlaanders/Nederlanders
-
Ik vraag me altijd af waar de uitdrukking “de pijp uitgaan” (sterven) vandaan komt. Ik heb altijd het sterke vermoeden dat het komt van het feit dat je maar om 1 reden De Pijp zult verlaten: als je ons ontvallen bent.
Klopt dat? -
@Niels: Bijna goed. Die uitdrukking komt van de ‘jacht’ met behulp van een eendenkooi: een vijver met een aantal smalle sloten (de ‘vangpijpen’) waar de eenden onder valse voorwendselen ingelokt worden. En aan het eind gaan ze, ehh… ‘de pijp uit’.
Leuk is trouwens dat het Engelse woord ‘decoy’ van het Nederlandse ‘eendekooi’ is afgeleid. Alleen dachten die Engelsen dat ‘een’ het lidwoord was en dat we het dus over ‘een dekooi’ hadden… dus zij hebben hun eendenkooi een ‘dekooi’ genoemd.
Geef een reactie