We zouden eigenlijk de verjaardag van vriendin B. in de openlucht vieren, bij een sekt- en wijnproeverij. Helaas gooide het slechte weer roet in het eten en verplaatsten we het feestje naar een niet voor de hand liggende andere locatie: de Stasi-Gefängnis Berlin-Hohenschönhausen. In de voormalige gevangenis werden tussen 1945-1989 de mannen en vrouwen gevangen gezet die iets deden dat eventueel verdacht was of misschien schadelijk voor de DDR.
Ook al stond de Stasi-gevangenis midden in een woonwijk, voor de buitenwereld bestond hij niet. In de film Das Leben der Anderen komt in een dialoog de naam van de gevangenis voor. Dat kan dus niet, omdat niemand het bestaan kende en er dus niet aan gerefereerd kon worden. Ook de gevangenen zelf wisten niet waar ze gevangen zaten, omdat ze geblinddoekt werden en de busjes omwegen namen. Om de gevangenis heen was een groter gebied in de woonwijk afgezet.
Onze gids was een westerse Duitser van een jaar of 45, die zeer uitgebreid, rationeel en toch enigszins persoonlijk en soms zelfs met humor vertelde over het DDR-bewind.
Ik beschik nu over de twijfelachtige kennis over hoe je mensen met weinig middelen effectief kunt martelen. De vele referenties die onze gids maakte aan de plekken op de wereld waar dergelijke martelingen nog dagelijks voorkomen maakten me erg stil. Toen we in een kamer stonden waar de nieuwe gevangenen (één voor één, want geen gevangene zag ooit een andere gevangene) werden gemeten, gewogen en gefotografeerd, kreeg ik het benauwd. De gids vertelde zo gedetailleerd over de toenmalige normale gang van zaken dat ik wel heel hard naar het vergeelde behang moest staren om niet in huilen uit te barsten.
Net als je dacht dat de DDR ook zijn goede punten had, kom je gedesillusioneerd naar buiten. Geen enkel vertrouwen in wie dan ook, geen rechtsstaat, folteringen en dictatuur. Zoals Winston Churchill al zei in 1947: democratie is de slechtst denkbare regeringsvorm, op de andere vormen die zijn uitgeprobeerd na.
Meer foto’s op Flickr.com.
Geef een reactie